Okres świąteczno-noworoczny jest bardzo ważny w roku liturgicznym dla katolików, w tym czasie w kościołach wystawiane są szopki bożonarodzeniowe. Opowiadają one historię narodzin Jezusa, zwykle w formie figuralnej, lecz są też niesamowite szopki ruchome – w Krakowie dwie z nich można zobaczyć w niewielkiej odległości od Rynku.
Szopki bożonarodzeniowe w Krakowie można obejrzeć w każdym kościele, a tych w tym mieście nie brakuje, jest ich ponad 100, warto wybrać się chociażby do kilku w obrębie Rynku, aby zobaczyć różnorodność przedstawień. Spacer taki pozwala także poznać zabytkową architekturę i obejrzeć bogactwo zdobień wielu świątyń. Tradycja jest ciekawa i z pewnością jako forma sztuki wychodzi poza granice wiary katolickiej, dlatego niezależnie od wyznania i podejścia do wiary, polecam wybrać się do kilku kościołów.
O czym przeczytasz we wpisie:
- Tradycja szopki bożonarodzeniowej
- Kiedy można oglądać szopki bożonarodzeniowe w Krakowie?
- Ruchome szopki w Krakowie
- Ruchoma szopka w kościele Bernardynów w Krakowie
- Ruchoma szopka w kościele Kapucynów w Krakowie
- Szopki w kościołach na Starym Mieście w Krakowie
- Szopka w kościele Mariackim w Krakowie
- Szopka bożonarodzeniowa w Kolegiacie św. Anny w Krakowie
- Szopka w kościele oo. Franciszkanów w Krakowie
- Szopka bożonarodzeniowa w kościele św. Piotra i Pawła w Krakowie
- Szopka w kościele św. Andrzeja w Krakowie
- Szopka w kościele Stradomskim
- Szopka bożonarodzeniowa w opactwie w Mogile
Tradycja szopki bożonarodzeniowej
Tradycja wystawiania w kościołach szopki bożonarodzeniowej znana była już w średniowieczu. W starych kościołach można obejrzeć figurki, które stworzyli mistrzowie rzeźbiarscy sprzed kilku wieków – w drobnych elementach widać ich kunszt. Każda szopka, nie tylko ta w kościele, lecz także ta w miniaturze, zawiera przedstawienie Świętej Rodziny, często towarzyszą jej postaci Trzech Mędrców: Kacpra, Melchiora i Baltazara, pojawiają się także pasterze i anioły, a że Jezus narodził się w stajence, to wokoło są także zwierzęta, takie jak owieczki, osioł, wół. Ponad sceną przelatuje Gwiazda Betlejemska przedstawiana zwykle w formie komety.
Kiedy można oglądać szopki bożonarodzeniowe w Krakowie?
Szopki żywe, jak ta przy kościele Franciszkanów na ul. Franciszkańskiej można zwykle oglądać tylko kilka dni około 24 grudnia. Jeśli chodzi zaś o figuralne i ruchome szopki bożonarodzeniowe w Krakowie, to można je oglądać od 25 grudnia do 2 lutego – termin ten dotyczy także szopek w kościołach w innych miejscach.
Ruchome szopki w Krakowie
Najciekawsze w Krakowie są szopki ruchome, dwie z nich znajdziesz niedaleko Rynku, jedna jest w pobliżu Wawelu, a druga w pobliżu budynków Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jest jeszcze trzecia, lecz nieco dalej, na Podgórzu, w kościele redemptorystów przy ul. Jana Zamoyskiego 56.
Ruchoma szopka w kościele Bernardynów w Krakowie
Największa ruchoma szopka w Krakowie znajduje się w kościele Bernardynów na ul. Bernardyńskiej 2, tuż u stóp Wzgórza Wawelskiego. Duża makieta ma w tle namalowaną w 1957 roku panoramę miasta na wzgórzu skąpanego w gwiazdach. Ustawione jest tutaj ponad 100 figurek, wiele z nich w grotach i domach, tworzą małe scenki rodzajowe. Część figur jest ruchoma. Ciekawostką tutaj jest połączenie Betlejem i Podhala. Pośrodku jest tradycyjna grota ze Świętą Rodziną, a po lewej i prawej stronie dwa odmienne światy ulokowane na wzgórzach.
Szopka ruchoma u Bernardynów w Krakowie jest nieco podobna do szopki w Kalwarii Zebrzydowskiej, możesz o niej przeczytać tutaj: Ruchoma szopka w Kalwarii Zebrzydowskiej. Zobacz największą szopkę ruchomą w Małopolsce!
Ruchoma szopka w kościele Kapucynów w Krakowie
Ciekawą szopką bożonarodzeniową w Krakowie jest szopka ruchoma w kościele oo. Kapucynów na ul. Loretańskiej 11. Makieta tutaj jest niewielka, lecz przykuwa wzrok. Stworzone jest tutaj niewielkie zadaszenie, które sprawia, że widzowi wydaje się, że wchodzi do stajenki, a w niej rozgrywa się całe przedstawienie. Jest tutaj grota, z której stropu i ścian zwisają stalagmity, w tle jest planeta Ziemia na tle rozgwieżdżonego nieba, a poniżej niej Brama Floriańska z Basztą Pasamoników, a u jej stóp Święta Rodzina w grocie.
Jest to chyba najbardziej krakowska szopka bożonarodzeniowa w mieście, a ruchome postaci powiedziałabym, że nie zmieniają się od lat, z dzieciństwa kojarzę np. Krakowiankę. Szopka ruchoma u oo. Kapucynów z pewnością przykuwa uwagę, gdyż poza tym, że ruszają się postacie, to zmienia się tutaj światło, można się poczuć jak w mini teatrze, w którym reflektor pokazuje widzowi najciekawsze sceny.
Szopki w kościołach na Starym Mieście w Krakowie
Na początek przedstawiłam szopki ruchome, lecz w tym roku wybrałam się na Orszak Trzech Króli w Krakowie, a że wydarzenie ma swój koniec na Rynku i odbywa się 6 stycznia w Święto Trzech Króli, to skorzystałam z tego, że w tym dniu kościoły są otwarte i obejrzałam szopki bożonarodzeniowe w kilku z nich. Mniej więcej układają się one w trasę: Rynek, ul. Św. Anny, ul. Franciszkańska, ul. Grodzka, ul. Stradomska. O kilku świątyniach po drodze zapomniałam, więc możesz do nich zajrzeć: kościół św. Wojciecha na Rynku, kościół Dominikanów na ul. Dominikańskiej. Na Starym Mieście są jeszcze: kościół św. Marka Ewangelisty w Krakowie na ul. Św. Marka 10 i Kościół pw. Świętego Krzyża na ul. Świętego Krzyża 23.
Szopka w kościele Mariackim w Krakowie
Najbardziej znany krakowski kościół Mariacki również ma szopkę, całkiem ładną i dużą. Z pewnością nie wywoła takich achów i ochów jak szopki ruchome w Krakowie, lecz jest warta zobaczenia. Znajdziesz ją po lewej stronie od nawy głównej. Są tutaj duże figury, można wrzucić pieniążek do aniołka kiwającego główką, jest tu hejnalista. 6 stycznia przy wejściu do kościoła można tu było za datek otrzymać poświęconą kredę i kadzidło. Bazylikę Mariacką polecam zwiedzić nie tylko ze względu na szopkę bożonarodzeniową, jest to chyba najbardziej niesamowity kościół w Krakowie – ma przepięknie zdobione sklepienie, warto tu także spojrzeć na organy, a jeżeli uda się, to posłuchać ich. Organy zostały stworzone przez organmistrza Tomasza Falla ze Szczyrzyca.
Szopka bożonarodzeniowa w Kolegiacie św. Anny w Krakowie
Czy to najdziwniejsza szopka w Krakowie? Nie wiem, może są inne zaskakujące, lecz ta wywarła na mnie ogromne wrażenie. Szopka bożonarodzeniowa w Kolegiacie św. Anny na ul. Św. Anny 11 w mojej ocenie zupełnie nie współgra z przepięknym, bogato zdobionym barokowym wnętrzem. Figury w szopce są gipsowymi odlewami i nawiązują do czasów współczesnych. Poza Świętą Rodziną zobaczysz tutaj postaci związane z Krakowem, m.in. Św. Jana Kantego, który został pochowany w tym kościele, Jana III Sobieskiego, który jako król wielokrotnie modlił się w tej kolegiacie i biskupa Jana Pietraszkę, który w tym kościele gromadził wiernych.
Szopka w kościele oo. Franciszkanów w Krakowie
Największą atrakcją okresu okołobożanarodzeniowego jest tutaj żywa szopka u Franciszkanów ustawiana na skwerze przed kościołem na ul. Franciszkańskiej 2. Można ją oglądać zwykle 24-26 grudnia. Jednak warto także zajrzeć do wnętrza świątyni, które ma genialne polichromie i stworzony przez Stanisława Wyspiańskiego witraż Bóg Ojciec. Jednak tym razem pokazuję szopki bożonarodzeniowe w Krakowie, więc przejdę do tematu głównego. W kościele oo. Franciszkanów jest duża szopka figuralna, jest tutaj mini potok z szumiącą wodą, czyli nie jest to aż tak bardzo nieruchoma szopka, coś się tutaj jednak dzieje. U podstawy przedstawienia jest duża figura klęczącego wielbłąda, na której można usiąść i zrobić sobie pamiątkowe zdjęcie.
Szopka bożonarodzeniowa w kościele św. Piotra i Pawła w Krakowie
Kolejna ładna szopka ustawiona jest w kościele pw. Świętych Apostołów św. Piotra i Pawła na ul. Grodzkiej 52A, tutaj warto zwrócić uwagę na drugą stronę ul. Grodzkiej, gdyż zwykle naprzeciwko tej świątyni ustawiona jest gablota z szopką krakowską.
Po wejściu do świątyni trzeba spoglądać na lewo, szopka bożonarodzeniowa w kościele św. Piotra i Pawła w Krakowie jest całkiem duża, mimo że figury nie są bliskie normalnym ludzkim rozmiarom. Jest ona nieco rozciągnięta w scenkę rodzajową. Jest tu przyjemny dla oka element ruchomy – wiatrak.
Szopka w kościele św. Andrzeja w Krakowie
Tuż obok wymienionego powyżej kościoła jest kolejny, do którego trzeba zejść po kilku stopniach, gdyż wejście do niego znajduje się poniżej obecnego poziomu ulicy. Szopka w kościele św. Andrzeja w Krakowie na ul. Grodzkiej 54 jest maleńka, lecz urocza, przedstawia Świętą Rodzinę w stajence. Samo wnętrze świątyni nie grzeszy wielkością, więc ciężko byłoby tutaj ustawić większą kompozycję. Jak już obejrzysz szopkę bożonarodzeniową, to spójrz do nawy głównej na ambonę w kształcie łodzi, jest to podobno najpiękniejsza ambona w Krakowie – nie widziałam wszystkich, lecz wierzę na słowo panu, który mi to powiedział i potwierdzam, że jej forma jest ciekawa i zdobienia urzekają.
Szopka w kościele Stradomskim
Kościoła Misjonarzy Nawrócenia św. Pawła w Stradomiu na ul. Stradomskiej 6 można byłoby nie zauważyć, gdyby nie jego kolumny na froncie, tak bardzo wbudowany jest w okoliczne kamienice. Znajdziesz go niedaleko kościoła Bernardynów, o którym pisałam na wstępie. Jest tutaj niewielka, bardzo tradycyjna, figuralna szopka bożonarodzeniowa, wciśnięta w kaplicę po prawej stronie od wejścia.
Szopka bożonarodzeniowa w opactwie w Mogile
Na koniec jeszcze jedna szopka, w oddaleniu od Rynku w Krakowie, bo aż w Nowej Hucie, w której znajdziesz opactwo cystersów w Mogile na ul. Klasztornej. W średniowiecznym kościele można obejrzeć szopkę z niewielkimi figurkami. Przedstawienie znajduje się na prawo od ołtarza głównego.
