Przy żółtym szlaku z Rytra w stronę Kanarkówki, pod którą łączy się z zielonym szlakiem na Wdżary Niżne, na górze Połom można zobaczyć wiatraki, słup triangulacyjny i stalowy krzyż, lecz to nie one są największą atrakcją grzbietu. W czasie II wojny światowej wybudowano tu schron bojowy.
Niedaleko Rytra przebiegała granica Polski ze Słowacją, więc w obliczu zagrożenia wojną w 1939 roku postanowiono zbudować tu linię umocnień chroniących drogę i linię kolejową z Nowego Sącza do Piwnicznej. Bunkry w Rytrze zostały jednak niemalże tylko na papierze, udało się wznieść tylko jeden obiekt, który można powiedzieć, że praktycznie nie został wykorzystany do obrony granic.
O czym przeczytasz we wpisie:
Schron bojowy w Rytrze
Bunkier w Rytrze to prostokątna bryła o zaoblonych „narożnikach” z oknem strzelniczym od południowego-wschodu. Patrząc od zewnątrz, po prawej stronie od okna zachował się fragment betonowego muru osłonowego. Otwór strzelniczy ma schodkowe obramowanie, które miało chronić przed rykoszetami. Niewielkie wejście zlokalizowane jest po tej samej stronie co okienko, bliżej stoku.
Schron bojowy w Rytrze zbudowany został w 1939 roku, miał wchodzić w skład linii umocnień umożliwiających ostrzał drogi i linii kolejowej Nowy Sącz-Piwniczna oraz doliny Popradu i Roztoki. W pobliżu przebiegała granica ze Słowacją. Wykorzystywano go w pierwszych dniach września 1939 roku, obsadzony był przez 1. kompanię batalionu Obrony Narodowej „Limanowa”. Jednak już 5.09.1939 żołnierzy wycofano stąd i skierowano do Jazowska.
Tradytor w Rytrze
Schron bojowy w Rytrze to tzw. tradytor, czyli element fortyfikacji przeznaczony do prowadzenia ognia bocznego. Tradytor budowano w takim miejscu, aby był niewidoczny dla atakującego, miał za zadanie zabezpieczać pobliskie obiekty. Planowano wybudowanie kilku bunkrów tego typu, ulokowane w niewielkiej odległości od siebie mogłyby prowadzić ostrzał krzyżowy. Ukończono jednak tylko jeden budynek.
Bunkier w Rytrze dzisiaj
Obiekt obecnie znajduje się na terenie prywatnym, obok schronu postawiono podstawę wiatraka elektrowni wiatrowej, sprawia to, że bardzo łatwo bunkier odnaleźć. Fortyfikacja zachowana jest w bardzo dobrym stanie. W latach 2009-2010 organizowano przy nim pikniki historyczne „Bitwa o Rytro”.
Góra Połom – punkt widokowy w Rytrze
Z żółtego szlaku na Połomi roztaczają się szerokie panoramy na dolinę Popradu – jest to podobno najlepsze miejsce widokowe w obrębie Rytra. Połom leży w Paśmie Radziejowej, jest on końcowym fragmentem grzbietu odchodzącego w kierunku północno-wschodnim od Wielkiej Przehyby. Z łąki, na której ulokowano krzyż, można dojrzeć wznoszący się na wzgórzu zamek w Rytrze. Widoczne jest stąd jak na dłoni Pasmo Jaworzyny. Otwarty na północ widok pozwala dostrzec tarasy kopalni piaskowca w niedalekich Barcicach.
Krzyż i słup triangulacyjny na Połomi
Niedaleko żółtego szlaku z Rytra można zobaczyć stalowy, biały krzyż. Ma on 12 metrów wysokości, postawiono go tu w 2006 roku z okazji 75-lecia ryterskiej parafii. Obok zachował się jeszcze w całkiem niezłym stanie słup triangulacyjny.
Bunkier w Rytrze – gdzie się znajduje, jak dotrzeć?
- Schron bojowy z II wojny światowej znajduje się przy szlaku żółtym na górze Połom.
- Można dość wysoko wyjechać samochodem, następnie trzeba podążać polnymi drogami.
Współrzędne schronu bojowego w Rytrze: 49.49259, 20.66103
