Zwiedzanie cmentarzy, które uznawane są za stare i zabytkowe najlepiej zaplanować sobie na wiosnę, gdy teren jest odsłonięty i łatwo podejść do mogił. W tej porze roku polecam zajrzeć na jedną z najstarszych w Polsce nekropolii usytuowanych poza terenem przykościelnym – stary cmentarz w Stopnicy.
Ulokowany na wzgórzu stary cmentarz w Stopnicy graniczy z drogą krajową nr 73 z Buska-Zdroju do Pacanowa, którą wybudowano na fragmencie nekropolii. Miejsce to jest chyba najlepszym punktem widokowym w miejscowości, można stąd dostrzec położony w centrum miejscowości gotycki kościół.
O czym przeczytasz we wpisie:
Jeden z najstarszych cmentarzy w Polsce
Cmentarz w Stopnicy założony został w 1786 roku przez biskupa Józefa Olechowskiego, sufragana krakowskiego, który był proboszczem stopnickim. Tak wczesna lokacja miejsc pochówków poza właściwą miejscowością i w oddaleniu od świątyni sprawia, że jest to jeden z najstarszych cmentarzy w Polsce usytuowanych poza terenem przykościelnym.
Ciekawostka: Na ziemiach polskich próby wyprowadzania pochówków poza miasta zaczęto podejmować w roku 1745, lecz wzbudzały one opór ludzi, dopiero powstały w 1790 roku cmentarz na Powązkach odmienił przyzwyczajenia, dopomógł w tym zakaz grzebania zmarłych na cmentarzach przykościelnych, które były przepełnione i uważano je za epidemiologicznie niebezpieczne.
Gdzie znajduje się zabytkowy cmentarz w Stopnicy?
Prawdopodobnie dawniej można było wejść na zabytkowy cmentarz w Stopnicy bramą w murze od strony północno-wschodniej, lecz stok od tej strony jest obsadzony roślinnością. Obecnie najłatwiej wejść na wzgórze od strony drogi krajowej nr 73.
Centralnym punktem cmentarza jest neogotycka kaplica grobowa, która była mauzoleum aptekarza Jana Żelazowskiego, od dołu górki idzie się do niej między żelaznymi krzyżami. Szczyt wzgórza cmentarnego to najciekawsza część założenia, to tutaj zachowało się najwięcej elementów dawnych pochówków.
Zabytkowy cmentarz w Stopnicy
Wśród zachowanych elementów zabudowy cmentarza w Stopnicy najbardziej w oczy rzucają się ruiny kostnicy na samym szczycie wzgórza, fragmenty murów z bramą, kamienny krzyż z wyrytym rokiem 1786, szereg pomników nagrobnych oraz kaplica grobowa Jana Żelazowskiego w centralnej części założenia.
Zachowane fragmenty pomników pokazują kunszt tutejszych kamieniarzy, mnie zainteresowały kolumny i zdobienia w formie czaszek z piszczelami. Pomimo upływu czasu, dekoracja zachowała się w całkiem niezłym stanie.
Najbardziej rzucającym się w oczy obiektem na szczycie wzgórza są ruiny kostnicy, które wyróżniają się piramidkowymi zwieńczeniami na froncie. Można z niej zrobić genialne zdjęcie Stopnicy. Zarówno kostnica, jak i brama zbudowane są z białego wapienia.
Cmentarz został zamknięty w 1880 roku z powodu przepełnienia.
Punkt widokowy na Stopnicę
Stopnica, mimo że jest starym miastem, to nie ma zbyt wiele do zaoferowania, w czasie II wojny światowej została niemal doszczętnie zniszczona, lecz warto przyjść na wzgórze cmentarne, aby zobaczyć miejscowość z innej perspektywy – stąd wygląda uroczo. Położony na wzgórzu kościół pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła o zachodzie słońca prezentuje się stąd bajecznie, szczególnie, gdy uchwyci się go przez bramę ruin kostnicy.
Zabytkowy cmentarz w Stopnicy – parking, informacje praktyczne
- Samochód można zaparkować na moment pod wzgórzem od strony miasta: 50.438422, 20.937920.
- Zabytkowy cmentarz w Stopnicy nie jest ogrodzony, można na niego wejść 24/7.
- Z centrum Krakowa do Stopnicy jest aż 94 km, dojedziesz tutaj w ok. 1 h 45 min; z Buska Zdroju dojedziesz w ok. 18 minut (16 km); z Kielc w około 1 h (60 km).
Stopnica – zabytkowy cmentarz – współrzędne GPS: 50.438114, 20.937775
