Jak często można w czasie wycieczek oglądać przy drodze ruiny szubienicy? Mnie nie zdarzyło się to wiele razy, chociaż nazwy Góra Szubieniczna, czy przydrożne krzyże informowały o smutnej historii niejednego miejsca. Tym razem pokażę Ci namacalne ruiny szubienicy w Trzebielu, gdzie w XVI wieku karano przestępców. Czy jest to zabytek ciekawy? O tak! Chociaż nieco dla koneserów niczego i turystyki funeralnej.
Przy drodze krajowej 294 z Trzebiela do Tuplic stoi zabytek niecodzienny, mianowicie XVI-wieczna szubienica, do której prowadzi lipowa aleja. Niegdyś wzgórze było odsłonięte, a jego szczyt był widoczny z oddali, budowla miała budzić strach i odwodzić od chęci popełnienia przestępstwa.
O czym przeczytasz we wpisie:
Szubienica w Trzebielu
Na pomysł budowy szubienicy w Trzebielu wpadł Christoph von Biberstein, zbudowana została prawdopodobnie między 1519 a 1550 rokiem i prawdopodobnie użytkowana była wyłącznie w tym okresie. Rodzina von Biberstein miała prawo do sprawowania sądownictwa wyższego w Wolnym Państwie Stanowym – Żary i Trzebiel wchodziły w jego skład. Szubienica w Trzebielu została zbudowana w formie cylindrycznej studni, jako budulec posłużył kamień polny, który uzupełniono cegłą i gruzem ceglanym. Średnica podstawy to ok. 4,8 metra, wysokość ok. 2,5-3 metrów. Na podstawie stały niegdyś 3-4 murowane filary lub drewniane słupy z poziomą belką, na której mocowano stryczek. W miejscu, w którym dzisiaj można wejść do podstawy było oryginalnie wejście do obiektu, prawdopodobnie zamknięte drzwiami – to tędy wynoszono ciała straconych, więc jeśli wejdziesz do środka, to na pewno będziesz stąpać po śladach kata.
Wyjątkowa szubienica w Trzebielu
Szubienice studniowe były rzadkością w tym regionie, kolejne takie obiekty można znaleźć w odległości około 80 km w linii prostej od tego miejsca, na Pogórzu Sudeckim, m.in. w Lubaniu, Złotnikach Lubańskich i Wojcieszowie. To sprawia, że szubienica w Trzebielu jest naprawdę wyjątkowym zabytkiem.
Zabytkowa szubienica w Trzebielu
Jak to się stało, że ten obiekt przetrwał do dzisiaj i nie został rozebrany? Teren, na którym zbudowana została szubienica, w 1899 roku wykupiło Dolnołużyckie Towarzystwo Historii i Archeologii i uporządkowało go, to dzięki ich działaniom powstała aleja lipowa doprowadzająca pod obiekt. Zabezpieczyli oni górną krawędź muru studni i uzupełnili ubytki w murze nieoryginalnymi cegłami. Kiedyś studnia szubieniczna była głębsza, lecz zasypano ją do wysokości otworu wejściowego. Pośrodku szubienicy zasadzono lipę, która prezentowała się ciekawie, lecz z pewnością niszczyła zabytek, usunięto ją po 2011 roku, gdy Wojewódzki Konserwator Zabytków nakazał Nadleśnictwu Lipinki zabezpieczyć ruinę.
Szubienica w Trzebielu została wpisana do rejestru zabytków w 1964 roku.
Ciekawostka: Lipa uważana jest za drzewo magiczne, święte, które ma moc chronienia żywych przed złem pochodzącym z miejsc pochówku, dlatego często sadzono lipy m.in. na grobach żołnierskich, na miejscach kaźni, szubienic. Rozłożysta korona i monumentalny wygląd drzewa miały też znaczenie, było ono widoczne z daleka i miało nie pozwolić zapomnieć o historii miejsca.
Ruiny szubienicy w Trzebielu – parking, informacje praktyczne
- Samochód można zaparkować przy drodze krajowej nr 294 (ul. Tuplicka) przy alei do szubienicy, jest tutaj sporo miejsca na poboczu.
- Ruiny szubienicy w Trzebielu są dostępne 24/7.
- W Trzebielu warto obejrzeć ładnie odnowioną willę rodziny Poelzig (zdjęcie poniżej), która dawniej stała przy ulicy Sorauerstraße, dzisiaj jest to ul. Żarska, obecnie w budynku mieści się Ośrodek Kultury i Biblioteka. Przy ul. Zamkowej można obejrzeć pozostałości zamku.
- Trzebiel znajduje się na terenie Parku Krajobrazowego Łuk Mużakowa.
Szubienica w Trzebielu – współrzędne GPS: 51.643874, 14.820629
