Dwór w Świerznie to jedyny zachowany w regionie przykład barokowej rezydencji typu entre cour et jardin na Pomorzu Zachodnim, dodatkowo jest to prawdopodobnie jedyny zachowany ryglowy dwór w tym regionie. Budynek miał być elementem większego założenia z pałacem, niestety projekt nigdy nie został zrealizowany, a mimo to, czaruje swoim oryginalnym wyglądem.
Historia Świerzna sięga średniowiecza, od XIV wieku było ono lennem wywodzącego się z Flandrii rodu von Flemming, który skupił w swoich rękach liczne posiadłości ziemskie w rejonie Wolina i Kamienia Pomorskiego, ich majątek był tak duży, że powiat kamieński nazywano powiatem Flemmingów. W XV wieku majątek w Świerznie podzielony był na trzy części, w XVII wieku już tylko na dwie, a w 1725 roku saski generał Bogislav Bodo von Flemming złączył wszystko w jedną całość. To właśnie dzięki temu panu można podziwiać niesamowity dwór w Świerznie.
O czym przeczytasz we wpisie:
Jedyne założenie entre cour et jardin na Pomorzu Zachodnim
W zespole dworskim w Świerznie chyba nie ma elementów, które nie byłyby wyjątkowe, rozpoczynając od budownictwa ryglowego, poprzez salę balową, aż po plan założenia. Jest to jedyna na Pomorzu Zachodnim barokowa rezydencja zaprojektowana jako budowla umieszczona między dziedzińcem a ogrodem, czyli z języka francuskiego określana jako entre cour et jardin. Mimo że założenie nie zostało ukończone, ponieważ nigdy nie zbudowano tutaj pałacu, to miejsce jest niesamowite! Szkoda, że dwór w Świerznie nie jest udostępniony do zwiedzania, gdyż w jego wnętrzu także jest co podziwiać.
Dwór w Świerznie
Nim zbudowane zostało obecnie znane założenie dworskie w Świerznie, wcześniej istniał tutaj dwór drewniany, zburzono go w 1660 roku. Kolejny dwór zbudowano w 1665 roku z okazji ślubu Kacpra Joachima von Flemminga, ten jednak nie przetrwał do dzisiaj, rozebrano go w 1764 roku, na jego miejscu miał stać pałac.
Na początku XVIII wieku Bogislav Bodo von Flemming zlecił Andreasowi Haase ze Stargardu budowę dworu, w planach był także pałac, lecz z jakiegoś powodu nigdy go nie wybudowano. Zespół dworski w Świerznie powstał w latach 1718-1723, składa się z kilku budynków, jest tutaj barokowy dwór ryglowy, oficyna z salą balową, dom oficjalistów, czyli urzędników dworskich, oficyna z wozownią, dwa urocze gołębniki, dwa budynki gospodarcze, brama wjazdowa i park. Założenie prezentuje się malowniczo z perspektywy lotu ptaka. Do dworu w Świerznie od strony wsi poprowadzona jest aleja kasztanowcowa przebiegająca pomiędzy podmokłymi łąkami.
Dwór w Świerznie przeszedł modyfikacje, w połowie XIX wieku, gdy dodano środkowe ryzality do skrzydła wschodniego i zachodniego. Kolejna przebudowa nastąpiła za czasów hrabiego von Hahna, dzięki niemu budynki uzyskały obecny wygląd, to za jego panowania powstały unikatowe malowidła w sali balowej, o których kilka słów niżej. Kolejny właściciel, baron Rüxsleben jedynie odrestaurował wygląd sali balowej i przeprowadził remont części budynków, lecz nie zmienił ich wizualnie.
Unikatowa sala balowa w dworze w Świerznie
O ile można częściowo zachwycać się zewnętrzem zabudowań majątku w Świerznie to niestety tego, co kryją wnętrza nie da się zobaczyć. Unikatowa sala balowa w dworze w Świerznie znajduje się w skrzydle południowo-zachodnim, to cenny zabytek, takiej drugiej nigdzie w Polsce nie ma, jest tutaj empora dla orkiestry, nad którą umieszczony jest herb von Flemmingów z napisem fundacyjnym i rokiem 1728. Na ścianach na wysokości empory dla orkiestry wymalowani są grajkowie i aktorzy commedii dell’arte, ubrani są w stroje z epoki, stoją za namalowaną balustradą, która jest przedłużeniem tej realnej, którą zamocowano na emporze. Niesamowity wygląd sala balowa dworu w Świerznie zawdzięcza hrabiemu Septimusowi von Hahn.
Ryglowy kościół w Świerznie
Zbudowany przez Christiana Krone kościół w Świerznie, mimo że jest zbliżony swoim wyglądem do zespołu dworskiego, to został wzniesiony niecałe 40 lat wcześniej, w 1681 roku. Wydaje się, jakby znajdował się na uboczu założenia dworu. Niegdyś na nieistniejących już emporach umieszczone były tzw. wywody szlacheckie Bogislava Bodo von Flemminga, a na wyposażeniu ruchomym świątyni były m.in. srebrne kielichy z grawerowanymi herbami Flemmingów. Kościół w Świerznie kryje pod posadzką krypty grobowe, znajdują się w nich kamienne sarkofagi ze szczątkami Bogislava Bodo von Flemminga i jego żony Marii Louise von Flemming.
Świerzno pozostawało w rękach Flemmingów do 1734 roku, gdy przeszło ono w ręce rodziny Wartensleben (wniosła je w wianie córka Bogislava), od 1919 właścicielem majątku był hrabia Septimus von Hahn. Ostatnim przedwojennym właścicielem w latach 1936-1945 był baron Hans Siegfried von Rüxsleben. Po II wojnie światowej dwór w Świerznie zajmowały wojska radzieckie, następnie PGR, a w 1993 zespół dworski stał się własnością prywatną i tak jest do dzisiaj.
Dwór w Świerznie – zwiedzanie, informacje praktyczne
- Zespół dworski w Świerznie znajduje się w zachodniej części wsi przy drodze krajowej nr 103 ze Świerzna do Kamienia Pomorskiego.
- Zespół dworsko-parkowy w Świerznie nie jest udostępniony do zwiedzania, majątek jest w rękach prywatnych, można zobaczyć jedynie aleję kasztanowcową i zabudowania bramne.
Dwór w Świerznie – współrzędne GPS alei kasztanowcowej: 53.963135, 14.961491
