Redyk jesienny w Szczawnicy i nie tylko. Gdzie i kiedy wybrać się na redyk w 2025 roku?

Każdego roku wiosną i jesienią w regionach pasterskich odbywa się redyk. Wydarzenie przyciąga turystów, którzy chcą obejrzeć spęd owiec, obrzędy towarzyszące wydarzeniu i uczestniczyć w różnych dodatkowych atrakcjach. To moment, gdy można zobaczyć żywą tradycję i zabrać jej trochę do domu, nie tylko we wspomnieniach, lecz także zaklętą w różnorodnym rękodziele, które zwykle przy tej okazji można zakupić.

Najpopularniejszy i największy jest redyk w Szczawnicy, lecz to nie jest jedyne miejsce, w którym można obejrzeć uroczyste sprowadzenie owiec z hal. Każdego roku przybywa gmin, które organizują festyny z tej okazji, najciekawszy jest redyk bacy Klimowskiego, idzie on z owcami aż 6 dni, przemierzają odległość ponad 150 km, można go zobaczyć w różnych miejscowościach na trasie z Czarnego w Beskidzie Niskim do Nowego Targu. Mały, lecz uroczy jest redyk w Zawoi, gdzie można spotkać zbójników babiogórskich. Każde z wydarzeń jest warte obejrzenia, poniżej znajdziesz jesienne daty redyków w 2025 i dowiesz się nieco o tradycjach związanych ze sprowadzaniem owiec z hal.

Czym jest redyk?

Redyk jest uroczystym przejściem pasterzy ze stadami. W ciągu roku redyk odbywa się dwukrotnie. Na początku sezonu jest redyk wiosenny, w którego czasie owce są oddawane bacy na cały sezon, od tego momentu to on odpowiada za połączone stada i wyprowadza je na wypas na hale. Końcem września lub w październiku owce wracają z hal i są rozdzielane, aby przezimować u swoich właścicieli w dolinach – to redyk jesienny.

Redyk jesienny – obrzędy

Wyprowadzanie i sprowadzanie owiec z hal wiązało się z pewnymi obrzędami. Kilka słów poświęcę tym związanym z redykiem jesienią – to moment, gdy nie tylko spędzano zwierzęta w dolinę, lecz także opuszczano wielomiesięczne miejsce zamieszkania. W dniu, w którym baca opuszczał halę, wynosił wszystko z szałasu, czynił znak krzyża nad palącym się tu cały sezon ogniskiem tzw. watrą, która rozpalona została w czasie obrzędów wiosennych, następnie zalewał ogień wodą. To znak końca życia na hali. Szałas zamykano, zabezpieczano go na zimę i wyruszano w dolinę. Tak rozpoczynał się redyk jesienny, na którego czele szedł baca z juhasami po bokach, wszyscy oni byli ubrani odświętnie, wszystkiemu towarzyszyła muzyka. Po zejściu do wsi rozdzielano stada, juhasi rozdawali dziewczynom i dzieciom małe oscypki, a baca zapraszał na poczęstunek. Redyk jesienny kończył się zabawą, w której nie raz uczestniczyła cała wieś.

Podobnie wygląda jesienny redyk współcześnie, często organizowany jest w ramach większych wydarzeń w gminie. Towarzyszą mu stragany z rękodziełem, występy, koncerty. Redyk w Szczawnicy w tym przoduje, lecz mniejsze jesienne spędy owiec również mają swój urok i są warte uwagi.

Kiedy redyk?

Tradycyjnie początek wypasu owiec przypadał na 23 kwietnia, w dzień św. Wojciecha, a koniec na 29 września, czyli dzień św. Michała, chociaż na Śląsku Cieszyńskim bywał to także dzień św. Wacława, 28 września. Współcześnie nie pilnuje się aż tak dat, dlatego w różnych gminach organizowane są wydarzenia w rozmaitych terminach, zwykle wypadają one w sobotę, aby umożliwić w nich udział turystom, gdyż redyk obecnie jest jednym z działań promocji regionu.

Kiedy i gdzie odbywa się jesienny redyk w 2025 roku?

Poniżej podrzucam listę miejsc, do których możesz wybrać się na jesienny redyk w 2025 roku. Oczywiście są to wszystko miejsca w regionach, w których można spotkać górali, ponieważ nie wszyscy mieszkańcy polskich gór to górale – ta grupa etniczna zamieszkuje wyłącznie Karpaty Zachodnie.

• 27.09.2025, redyk w Zawoi, który odbywa się co roku w czasie Babiogórskiej Jesieni, jest to punkt kulminacyjny festiwalu. Jest to niewielki pokaz folklorystyczny, który głównie ma na celu unaocznienie jak wygląda sprowadzenie owiec i rozdzielanie stad. Redyk tutaj jest niewielki, lecz koncerty, występy, stragany z rękodziełem, możliwość zobaczenia rękodzielników podczas pracy, porozmawiania z Babiogórcami, obejrzenia tradycyjnych strojów, wynagradza wszelki zawód spowodowany małym stadem. W tym roku około godz. 12:00 ma się zacząć zejście z Hali Barankowej, zespoły czekają na owce w Zawoi Składy, skąd wyruszy korowód. Około godz. 12:30 redyk powinien dojść na Babiogórską Jesień.
• 27.09.2025, Łossod Bacówka „Na Bukowinie” w Żabnicy, o godz. 10:30 rozpocznie się uroczysty przemarsz pasterzy i owiec z Bulwarów w Węgierskiej Górce do Bacówki „Na Bukowinie” w Żabnicy.
• 28.09.2025, XX Poloniarski Osod, redyk Siwa Polana w Dolinie Chochołowskiej, godz. 14:00. W czasie wydarzenia zejście owiec i widowisko w wysokaniu zespołu Polaniorze. W programie występy zespołów słowackich i polskich, pokazy tradycyjnej obróbki wełny, a także wyrobu oscypków, konkurs wiedzy o pasterstwie.
• 4.10.2025, redyk w Obidzy, o godz. 13:00 odbędzie się przemarsz owiec z Jazowska do Obidzy, a następnie wspólne biesiadowanie w amfiteatrze. Redykowi towarzyszyć będą występy zespołów regionalnych, banderia konna, przejazd bryczkami, regionalne jedzenie.
• 4.10.2025, redyk w Ochotnicy Górnej u bacy Jarosława Buczka, o godz. 14:00 msza święta w kaplicy w potoku Jamne, zejście owiec do wsi w towarzystwie muzyki i śpiewu.
• 5.10.2025, redyk w Osławicy (Komańcza), o godz. 12:00, w Bacówce U Franosa. Wydarzeniu towarzyszyć będzie nawoływanie trombit do przybycia owiec, przepęd owiec, wybór Wojewody Wołoskiego, opowieści o tradycjach pasterskich oraz konkursy gwary pasterskiej, degustacja i pokazy kuchni pasterskiej, będą też stoiska z rękodziełem i potrawy regionalne. (Początkowo zapowiadany na 04.10.2025).
• 6.10.2025 r., redyk w Nowym Targu – redyk bacy Klimowskiego, z Czarnego w Beskidzie Niskim przez m.in. Wysową, Krynicę-Zdrój, Rytro i Krościenko. Jest to najdłuższy redyk w Polsce, trasa to ok. 150-180 km. Przejście zwyczajowo trwa 6 dni, na 6.10.2025 roku jest przewidziany wymarsz w trasę. 12.10.2025 r. redyk ma dojść do Nowego Targu, pochód owiec do zagrody na Zadziale – Kowaniec od ul. Waksmundzkiej przez Most koło ronda na Kowaniec i do Zadziału, będą iść od strony Nowego Sącza. Prawdopodobnie w Nowym Targu redyk pojawi się ok. godz. 14:00 lub 15:00.
• 10-11.10.2025, redyk w Szczawnicy. Przez dwa dni odbywać się tutaj będą rozmaite występy, koncerty, będzie można kupić rękodzieło, zjeść potrawy regionalne kuchni pienińskiej, spiskiej, gorczańskiej i podhalańskiej. Jesienny redyk w Szczawnicy jest najpopularniejszy i przyciąga najwięcej turystów, dlatego trzeba się liczyć z tym, że będą tutaj tłumy ludzi i problem z zaparkowaniem samochodu, więc najlepiej przyjechać wcześniej i nocować na miejscu, lecz tutejszy spęd owiec warto zobaczyć na żywo.
• 11.10.2025, redyk w Koninkach na os. Filipy, w gminie Niedźwiedź.
• 18.10.2025, redyk w Kluszkowcach, czyli III Pieniński Wypas Kulturowy, Czorsztyn-Ski stacja dolna. Wydarzeniu będą towarzyszyć różne występy i koncert, kuchnia regionalna, warsztaty, zajęcia dla dzieci. W niedzielę będzie można podziwiać wystawę o pasterstwie i dowiedzieć się jak wyrabia się oscypki.
• 2025, redyk ze Skawicy do Poronina, redyk bacy Krzysztofa Bachledy-Curusia.
• Prawdopodobnie 25.10.2025, redyk Czarny Dunajec. To święto braci Hyrczyków, spęd na trasie z Baligówki przez Czarny Dunajec, do Starego Bystrego. Tutaj niestety jest niewiele informacji na temat tego redyku, lecz można próbować, a nuż uda się zobaczyć to hipnotyzujące morze owiec :)

Jeśli nie uda Ci się wybrać na redyk jesienny, a bardzo chcesz uczestniczyć w takiej pasterskiej tradycji, to przygotuj się na redyk wiosenny, gdy owce będą wyprowadzane na pastwiska. Łączenie zwierząt w jedno stado i pędzenie ich na hale, to równie niesamowite widowisko, w którym warto chociaż raz uczestniczyć.