Cmentarz wojenny nr 138 Bogoniowice położony jest tuż przy głównej drodze krajowej. Ulokowano go na łagodnie opadającym stoku wzgórza. Uwagę przykuwają na nim dwie kamienne baszty w narożnikach ogrodzenia – ich wygląd przywodzi na myśl bastiony budowli obronnych. Jest to jeden z ciekawszych cmentarzy wojennych w okręgu, warto na chwilę zatrzymać się przy nim i zwiedzić to miejsce.
Projektantem założenia jest Jan Szczepkowski, lecz pole grobowe zaprojektował niejaki J. Hon, niestety nie znalazłam informacji, kim był ten pan i dlaczego doszło tutaj do kooperacji. Cmentarz z I wojny światowej nr 138 w Bogoniowicach mija każdy, kto przejeżdża drogą 977 łączącą Gromnik i Ciężkowice. Warto się przy nim na moment zatrzymać i wspomnieć poległych w Wielkiej Wojnie.
O czym przeczytasz we wpisie:
Cmentarz nr 138 w Bogoniowicach
Założony na planie trapezu cmentarz nr 138 w Bogoniowicach z trzech stron ogrodzony jest niskim murem kamiennym, a od frontu metalowym płotem, w którym centralnie umieszczono bramkę. W narożnikach tuż przy drodze są dwie okrągłe wieżyczki kamienne nakryte gontowym dachem niczym strażnice górskie. Cmentarz położony jest na stoku niewielkiego wzgórza, groby rozmieszczone są na tarasach, trzy z nich oznaczone są w terenie niskimi murkami oporowymi, na nich umieszczono betonowe stele z napisami. Pozostałe cztery tarasy zatarły się w terenie.
Punktem centralnym nekropolii jest wysoki pomnik w murze, na licu ma krzyż łaciński, nakryty jest gontowym daszkiem. Prowadzi do niego centralna aleja, jest na niej kilka schodków wyprowadzających na mury oporowe. Poniżej krzyża znajdują się wyższe pomniki grobowe w większości zwieńczone krzyżem, lecz centralny wyróżnia się spośród nich, jest zwieńczony jakby górną częścią gotyckiego okna, to tutaj spoczywa Oswald Richthofen. Skojarzenie z Czerwonym Baronem jest tutaj natychmiastowe, lecz panów tych łączy raczej tylko nazwisko. Zimowe zdjęcia we wpisie pochodzą z 2024 roku, cmentarz jak widać jest po remoncie, letnie zdjęcia pochodzą z 2013 roku.
Grób rotmistrza Oswalda Richtchofena
Na najwyższym tarasie cmentarza uwagę zwraca grób z nazwiskiem, które od razu przywodzi na myśl Czerwonego Barona – postrach I wojny światowej. Manfred von Richthofen, bo tak nazywał się naprawdę Czerwony Baron, był niemieckim lotnikiem, który w okresie I wojny światowej wsławił się jako pilot myśliwski. Nie było od niego lepszych, został asem myśliwskim, taki tytuł honorowy otrzymywali piloci, którzy zestrzelili co najmniej 5 samolotów nieprzyjaciela, a Czerwony Baron odniósł 80 zwycięstw powietrznych. Jednak i najlepsi umierają, zginął w kwietniu 1918 roku.
Na cmentarzu wojennym w Bogoniowicach spoczywa Oswald Richtchofen – rotmistrz 2. Regimentu Ułanów Gwardii Pruskiej. Często postać Oswalda jest wiązana z Manfredem, lecz czy byli ze sobą spokrewnieni? Nie wiem, gdyż źródła różnie podają, lecz z pewnością nie byli oni braćmi, a taką informację można znaleźć w starym wydaniu przewodnika po cmentarzach wojennych autorstwa Romana Frodymy, w późniejszym wydaniu są już opisani jako spokrewnieni.
Oswald zmarł 3 maja 1915 roku w lazarecie, który ulokowany był w miejscowym dworze, który stał w miejscu szkoły podstawowej w Bogoniowicach, pozostał po nim park, w nim początkowo był pochowany rotmistrz.
Cmentarz wojenny w Bogoniowicach – pochowani
Spory cmentarz wojenny w Bogoniowicach przy drodze krajowej nr 977 jest miejscem ostatniego spoczynku aż 102 żołnierzy. Pochowano tutaj 63 żołnierzy armii austro-węgierskiej, 29 żołnierzy armii niemieckiej, 10 żołnierzy armii rosyjskiej. Wśród spoczywających jest 1 oficer, 1 chorąży i 4 podoficerów. Daty śmierci odnoszą się do dwóch miesięcy, zamykają się w okresach 13-27 marca 1915 roku oraz 3-11 maja 1915 roku.
Część pochowanych tutaj żołnierzy zmarła w lazarecie, który mieścił się w dworku hrabiego Borowskiego w Bogoniowicach, budynek nie dotrwał do czasów współczesnych. Ciała chowano początkowo w parku dworskim, następnie je ekshumowano i przeniesiono na cmentarz wojenny nr 138.
Cmentarz wojenny nr 138 w Bogoniowicach – parking, informacje praktyczne
- Przy cmentarzu niestety nie ma parkingu, można dość ryzykownie przycupnąć na moment samochodem na chodniku lub poboczu.
- W pobliskim Tursku jest kolejny cmentarz wojenny nr 139, oddalony jest od cmentarza w Bogoniowicach o ok. 3 min jazdy samochodem. W Tursku jest też cmentarz nr 140.
Cmentarz wojenny nr 138 Bogoniowice – współrzędne GPS: 49.804461, 20.971784
