Wiatrak Szczepan w Budzisławiu Kościelnym. Jedyny zachowany wiatrak w gminie Kleczew

Wiesz, że nie musisz jechać do Holandii, aby podziwiać wiatraki, które niegdyś służyły do mielenia ziarna? Wystarczy wybrać się do Wielkopolski, można tutaj obejrzeć świetnie zachowany wiatrak w Budzisławiu Kościelnym.

W Polsce jeszcze około 100 lat temu było 20 tysięcy wiatraków. Można je było znaleźć nawet w miejscach, które obecnie znajdują się w centrum miast, np. w Poznaniu na Rynku Wildeckim. Ich śmigła niemal przez cały czas były w ruchu, napędzane naturalnie siłą wiatru. Do dzisiaj zachowało się niewiele z tych imponujących budowli, jednak są takie, które można zwiedzać, wśród nich jest kompletny wiatrak koźlak w Budzisławiu Kościelnym.

Jedyny wiatrak w gminie Kleczew

Gmina Kleczew położona jest we wschodniej części województwa wielkopolskiego, kojarzy się głównie z ogromną odkrywką węgla brunatnego, dzięki temu można tutaj podziwiać potężne koparki ustawione w formie pomników, a także niedawno wyciągniętą z zalewanej odkrywki koparkę Dolores. Wyrobiska obecnie zamieniane są w jeziora, co całkowicie zmienia charakter regionu, z przemysłowego przekształca się on w rekreacyjno-turystyczny. Znajdziesz tu wiele zabytków sakralnych, zabytki techniki i dwory, a także jedyny wiatrak w gminie Kleczew – wiatrak Szczepan w Budzisławiu Kościelnym.

Oryginalne wyposażenie wiatraka w Budzisławiu Kościelnym

Poza tym, że jest to jedyny zachowany wiatrak w gminie Kleczew, to wyjątkowe jest tutaj dobrze zachowane wyposażenie, które jest kompletne i oryginalne. W środku można zobaczyć wał skrzydłowy z kołem palecznym, ganki z młyńskimi kamieniami i pytel do przesiewania mąki, czyli tzw. kozioł, od którego wiatrak w Budzisławiu Kościelnym nazywany jest koźlakiem, a koźlak to typ wiatraka.

Wiatrak Szczepan w Budzisławiu – zwiedzanie

Miejsce ustawienia wiatraka w Budzisławiu Kościelnym trudno przeoczyć, gdyż stoi przy jednej z głównych dróg przechodzących przez miejscowość, na ul. Słupeckiej 14. Jest tutaj parking, na którym można pozostawić samochód. Zwiedzanie wiatraka jest możliwe w godzinach otwarcia biblioteki gminnej, która mieści się w budynku tzw. chacie młynarza, stylizowanym na uroczą wiejską chatkę. Sympatyczne panie pracujące w placówce otwierają dla zwiedzających drzwi koźlaka, mi udało się obejrzeć jedynie jego parter, gdyż wejście wyżej było niemożliwe ze względu na prace konserwatorskie – może w czasie Twojej wizyty tutaj uda Ci się obejrzeć cały potężny mechanizm do mielenia zboża.

Skąd wziął się wiatrak koźlak w Budzisławiu?

Miejsce, w którym obecnie stoi wiatrak Szczepan nie jest miejscem, w którym został on pierwotnie zbudowany. Wiatrak koźlak w Budzisławiu pochodzi z Kościana, zbudował go tam w 1858 roku Roman Bresiński. W 1926 roku przeniesiono go do Budzisławia Kościelnego, był wtedy własnością młynarza Szczepana Mrówczyńskiego, od niego wiatrak otrzymał swoje imię. Zboże było tutaj mielone aż do końca lat 70. XX wieku, jednak z czasem stan koźlaka był coraz gorszy i ten wyjątkowy budynek mógł ulec zniszczeniu, jak wiele innych w Wielkopolsce, na szczęście tak się nie stało.

Gmina Kleczew pozyskała środki unijne na odnowienie wiatraka Szczepana i tak oto w 2011 roku odzyskał on swoją dawną świetność. Obok wybudowano chatę młynarza, która tak bardzo przypomina dawny budynek, że byłam pewna jego zabytkowego charakteru – mieści się w nim biblioteka i można tutaj obejrzeć niewielką wystawę z modelami i zdjęciami wiatraków.

Izba Pamięci Wsi, Młynarstwa i Rolnictwa w Budzisławiu Kościelnym

W lecie urocze jest otoczenie wiatraka, które gdy spojrzy się w stronę tzw. chaty młynarza, przypomina wiejską zagrodę – jest tu nawet drewniany płot z suszącymi się na nim garnkami. Wystawione jest tutaj wiele przedmiotów dzisiaj już niemalże nieznanych w gospodarstwach, lecz dawniej niezbędnych w codziennym życiu na wsi.

We wnętrzu tzw. chaty młynarza mieści się Izba Pamięci Wsi, Młynarstwa i Rolnictwa w Budzisławiu Kościelnym, jest tutaj niewielka wystawa złożona z całkiem sporej ilości eksponatów – mnie zachwyciły tu holenderskie talerzyki z wymalowanymi wiatrakami i archiwalne zdjęcia, można zobaczyć, m.in. jak wyglądał młynarz Szczepan Mrówczyński, dzięki któremu w Budzisławiu Kościelnym można zwiedzać wiatrak, ponieważ ten pan ustawił go tutaj. Na wystawie można obejrzeć także dokumenty, np. dokument potwierdzający nadanie Stanisławowi Osadzie tytułu mistrza przez Urząd Starszych Zgromadzenia Młynarzy w Kleczewie w 1927 roku.

Wydarzenia przy wiatraku w Kleczewie

Przy wiatraku w Kleczewie wiele się dzieje, organizowane są tutaj rozmaite wydarzenia mające na celu promowanie twórczości ludowej, zapoznawaniem z życiem wsi i poznawaniem regionu. Odbywają się tutaj takie wydarzenia cykliczne jak: Budzisławski Jarmark Twórczości Ludowej, Darcie Pierza, Noc Muzeów, Dzień Wiatru, Konkurs na bukiet zielny. Można tutaj również uczestniczyć w rozmaitych warsztatach przypominających o dawnym rzemiośle i rękodziele.

Pszczelarska ścieżka dydaktyczna w Budzisławiu Kościelnym

Na tyłach Izby Pamięci Wsi, Młynarstwa i Rolnictwa w Budzisławiu Kościelnym stworzono niewielki ogród, w którym można w lecie zapoznać się ze zwyczajami i życiem pszczół, jest tutaj pszczelarska ścieżka dydaktyczna.

Powidzki Park Krajobrazowy

Pojezierze Wielkopolskie to kraina, w której można nasycić się pięknem przyrody, w jej obrębie znajdziesz Powidzki Park Krajobrazowy z licznymi jeziorami i urozmaiconą rzeźbą terenu, która powstała w wyniku działalności lodowca. Najpiękniejsze jest tutaj Jezioro Powidzkie. W herbie parku zobaczysz wydrę, możesz tutaj spotkać to pocieszne zwierzę. Powidzki Park Krajobrazowy jest ciekawy nie tylko ze względu na florę i faunę, lecz także historię i kulturę okolicy – a dlaczego o tym wspominam? Ponieważ na terenie parku możesz obejrzeć pozostałości młyna wodnego w osadzie leśnej Piłka i kilka drewnianych wiatraków w okolicy, w: Wilczynie, Ostrowie, Witkowie, Piaskach. Możesz przemyśleć obejrzenie ich przy okazji zwiedzania wiatraka Szczepana w Budzisławiu.

Wiatrak Szczepan w Budzisławiu Kościelnym – informacje praktyczne

• Samochód można zaparkować na parkingu przy wiatraku.
• Zwiedzanie wnętrza wiatraka w Budzisławiu Kościelnym jest możliwe w godzinach pracy biblioteki, która znajduje się w niewielkim, wyglądającym jak wiejska chata budynku przy wiatraku.
• We wnętrzu budynku obok wiatraka jest Izba Pamięci Wsi, Młynarstwa i Rolnictwa w Budzisławiu Kościelnym, prezentowana jest tutaj historia młynarstwa i wsi.
• Niedaleko, w Budzisławiu Grabskim jest dwór Wczele-Grabskich.

Budzisław Kościelny wiatrak – współrzędne GPS: 52.434521, 18.080570