Ziemia limanowska jest miejscem, w którym można znaleźć wiele cmentarzy z I wojny światowej, w końcu na linii Łapanów–Limanowa toczone były walki. Kapliczki, pomniki i groby ozdabiają niejedno wzgórze, takie jak to w Golcowie, z którego roztacza się szeroka panorama na dolinę i Pasmo Łososińskie.
Cmentarz wojenny nr 369 z I wojny światowej urządzono na zboczu wzgórza Golce, znajduje się na skraju łąki i lasu. Kiedyś na jego górnej granicy rósł potężny modrzew, którego gałązki płaczliwie zwisały nad grobami. Pochowani tutaj żołnierze armii austro-węgierskiej i rosyjskiej polegli w bitwie pod Limanową, której decydująca faza przypadła na dni 8-12 grudnia 1914 roku. W potyczce zwyciężyły wojska Austro-Węgier, zdobywając pobliski Jabłoniec, na którym również znajduje się cmentarz, lecz w wydaniu bardzo reprezentacyjnym, z kaplicą.
Cmentarz wojenny Stara Wieś-Golców
Z lotu ptaka założenie przypomina nieco rzut świątyni z transeptem pośrodku. Wyobrażam sobie, że gdyby zbudowano tu kościół, to w tym miejscu znajdowałaby się kopuła. Co ciekawe, groby na tej części cmentarza ułożone są na planie krzyża łacińskiego. Po prawej i lewej stronie od niego stworzono kwatery z dwoma rzędami mogił. Z poziomu ziemi ciężko dopatrzyć się mistrzostwa założenia cmentarza wojennego nr 369 z I wojny światowej, lecz wystarczy sobie wyrysować jego układ lub spojrzeć na stare plany.
Cmentarz na Golcowie, bo tak nazywa się to wzgórze, ma powierzchnię 366 m2, ogrodzony jest murowanymi słupkami na podmurówce, przez które przeprowadzono rurki. Wchodzi się na jego teren przez niewielką kutą bramkę z krzyżem, w który wpisany jest rok 1914. Projektantem nekropolii był Gustaw Ludwig, twórca najpiękniejszych założeń w regionie, m.in. reprezentacyjnego cmentarza z I wojny światowej na Jabłońcu, cmentarza nr 362 w Szczyrzycu, czy cmentarza nr 364 w Kasinie Wielkiej, które polecam obejrzeć, aby uświadomić sobie, jak różne projekty wychodziły spod ręki tego architekta.
Cmentarz wojenny nr 369 – kto tutaj spoczywa?
Projektowane przez Gustawa Ludwiga cmentarze wojenne to najczęściej niewielkie betonowe pomniki nagrobne z charakterystycznymi, żeliwnymi krzyżami, które pozwalają odróżnić narodowość spoczywających pod nimi wojaków. Można tutaj wypatrzeć 16 grobów z krzyżami łacińskimi i lotaryńskimi, dodatkowo znajduje się tu 10 mogił zbiorowych.
Pochowano tutaj 47 żołnierzy armii austro-węgierskiej i 32 żołnierzy armii rosyjskiej. Polegli traktowani byli z szacunkiem i chowani na tych samych cmentarzach, w końcu wszyscy jesteśmy równi wobec śmierci.
Stara Wieś-Golców – remont cmentarza z I wojny światowej
W ostatnich latach cmentarz zyskał nowe życie. Odnowiono ogrodzenie, pomniki nagrobne i w miejscu, w którym rósł modrzew ustawiono nowy krzyż na wzór oryginalnego. Poniżej możesz zobaczyć zdjęcia sprzed rewitalizacji, z 2013 roku – widać zmiany.
Stara Wieś-Golców cmentarz wojenny nr 369 – współrzędne GPS: 49.667059, 20.425162
