Nowa ścieżka kulturowo-przyrodnicza w Hucisku w gminie Gdów

Hucisko w gminie Gdów to wieś, w której swoje letnie wakacje spędzali krakowscy artyści, m.in. Tadeusz Kantor z Marią Strangret, Kazimierz Mikulski, Jerzy i Lidia Skarżyńscy. Artystyczna historia miejscowości jest kultywowana w cieniu Krzesła Kantora, czyli jednej z realizacji tzw. Pomników Niemożliwych. Wynikiem lokalnej inicjatywy jest stworzona tutaj nowa ścieżka kulturowo-przyrodnicza w Hucisku.

Hucisko koło Gdowa jest znane dzięki pomnikowi – wielkiemu krzesłu wykonanemu z żelbetonu, którego pomysłodawcą jest Tadeusz Kantor, znany przede wszystkim jako twórca awangardowego krakowskiego teatru Cricot 2. W Krakowie na Podgórzu można zwiedzić Muzeum Tadeusza Kantora, nowoczesny budynek jest charakterystycznym punktem brzegu Wisły, warto tam zajrzeć nawet z tego względu, polecam.

Otwarcie ścieżki kulturowo-przyrodniczej w Hucisku

Ścieżkę oficjalnie otwarto w sobotę 15.04.2023 roku, wydarzeniu towarzyszyły atrakcje w postaci:

• konkursu i zabaw dla dzieci,
• zwiedzania galerii sztuki wraz z opowiadającą o swoich dziełach artystką,
• historie o Kazimierzu Mikulskim,
• możliwości obejrzenia niewielkiej wystawy o Lipowskich zorganizowanej w piwnicach dworu w Hucisku,
• zwiedzanie domu Tadeusza Kantora i możliwość wysłuchania historii o artyście i pomniku – wielkim krześle,
• zwiedzanie grobowca rodziny Lipowskich,
• zobaczenie źródła Izabella, które ocembrowano dzięki staraniom Izabeli Lipowskiej, żony właściciela tych ziem, barona Edwarda Lipowskiego,
• ognisko z kiełbaskami, ciastami, pieczonymi bananami i jabłkami oraz śpiewaniem turystycznych piosenek.
• Zwiedzanie dworu w Hucisku i domu Kantora w Hucisku na co dzień nie jest możliwe, więc opcja podejścia i wejścia do tych zabytkowych obiektów sprawiła mi wielką radość.

Ścieżka kulturowo-przyrodnicza w Hucisku

Zorganizowana we wsi trasa ma niecałe 3 km, czas jej przejścia zajmuje 1 godzinę. Trzeba wdrapać się na górkę, następnie przejść fragment partią szczytową i schodzi się ponownie do centrum wsi. Po drodze do zaliczenia jest 8 punktów, lecz nie udało mi się odnaleźć przedostatniego, czyli kamieniołomu.

Ścieżka kulturowo-przyrodnicza w Hucisku poprowadzona jest głównie asfaltem, jedynie dojście do grobowca, źródła oraz kamieniołomu wiedzie drogami przez las. Przy punktach ustawione są tablice ze zdjęciami i opisem miejsca. Jedyne czego brakowało mi podczas wycieczki to klasyczne oznakowanie ścieżki, czyli namalowany szlak, gdyż bez stojących przy drodze harcerzy miałam problem z odnalezieniem się w terenie. Jeżeli miałabym się jeszcze do czegoś doczepić, to brakowało mi również na tablicach informacji, co ciekawego zobaczę w innych punktach, gdyż podpisane są wyłącznie na tablicy startowej. Poza tym ścieżka jest ekstra, można przyjechać bez wiedzy o Hucisku i poznać tajemnice wsi.

Co zobaczysz na ścieżce kulturowej w Hucisku:

Ogród Sztuki i Galeria Natural Artystyczna

W Hucisku galerię swojej sztuki zorganizowała Aleksandra Rudzka-Miazga. Artystka stworzyła tutaj Ogród Sztuki, w którym można obejrzeć różnego rodzaju instalacje odwołujące się do natury. W wielu dziełach wykorzystała gałęzie i drzewa. Mieści się tu także pracownia malarska i Galeria Natural Artystyczna.

Dom Opowieści

Dom Opowieści to miejsce tworzone przez rodzinę Zarzyckich mieszkającą w domu, którego właścicielem był Kazimierz Mikulski – twórca rysunkowej postaci Ferdynanda Wspaniałego, bohatera książek Ludwika Jerzego Kerna (to ten pan, który tworzył historyjki „O Wacusiu” umieszczane na ostatniej stronie czasopisma „Przekrój”). Kazimierz Mikulski znany jest ponadto z tego, że był współzałożycielem i kierownikiem artystycznym Teatru Lalki i Maski „Groteska” w Krakowie oraz aktorem Teatru Cricot 2 i członkiem II Grupy Krakowskiej.

W domu Mikulskiego działa Dom Opowieści, który zbiera lokalne historie i organizuje różnego rodzaju wydarzenia kulturalne i zajęcia aktywizujące lokalną społeczność. Tutaj także ma swoją siedzibę Fundacja Plenerownia, która zajmuje się działaniami związanymi z kulturą i promocją dziedzictwa kulturowego.

Dwór rodziny Lipowskich w Hucisku

Klasycystyczny dwór w Hucisku to budynek, który naprawdę warto zobaczyć, lecz na co dzień nie jest to możliwe, gdyż jest on własnością prywatną. Od 1817 do 2010 rok nieruchomość należała do rodziny Lipowskich, dzięki czemu dwór zachował oryginalne wyposażenie. Nowi właściciele wyremontowali budynek, przekształcili nieco jego wygląd, dodając z tyłu taras i zaadaptowali strych na pomieszczenia mieszkalne. W piwnicach, czy też przyziemiu, urządzona jest wystawa związana z Izabelą Lipowską – malarką, fotografką, która dokumentowała życie w dworze w Hucisku. Dzięki niej rurami doprowadzono do dworu wodę z leśnego ujęcia. Źródełko jej imienia jest jednym z punktów na trasie.

Dom Lipowskich był otwarty dla artystów. W okresie międzywojennym spędzali tu czas, m.in. aktorka Lila Krasicka, scenografowie Lidia i Jerzy Skarżyńscy, wspomniany już Kazimierz Mikulski, Tadeusz Kantor z żoną Marią Stangret, których dom jest kolejnym przystankiem ścieżki kulturowej w Hucisku.

Do dworu w Hucisku przylega duży park, który jest zadbany, poprowadzone są w nim alejki, widać nowe nasadzenia. Nowi właściciele sprawili, że obiekt cieszy oczy.

Dom Tadeusza Kantora i Marii Stangret

Dom w Hucisku jest jedynym zrealizowanym projektem architektonicznym Tadeusza Kantora. Przypomina krytą gontem góralską chatę z bali, lecz nie pasuje tutaj jeden element – wzorowana na zamku Dunajec w Niedzicy okrągła wieża. Spoglądając od strony bramy, Dom Kantora wygląda na niską chatę, jednak są tu aż dwa piętra oraz parter i piwnica.

Przechodząc się po Domu Kantora w Hucisku, można poczuć się jak w labiryncie. Przechodnie pomieszczenia, niewielkie pokoiki, kręte schody, ciasne przejścia. W zamyśle miało to tworzyć teatralny klimat i rzeczywiście, nie jest to standardowe mieszkanie z prostymi ścianami. Jest tu kuchnia ze starodawnym piecem, z wyjątkowo dziwnie zaplanowaną przestrzenią roboczą; salon, sypialnie, uroczy pokoik w wieży.

Dom w Hucisku budowany był z myślą, że stanie się muzeum poświęconym twórczości malarskiej Tadeusza Kantora i Marii Stangret, lecz na razie nie wykorzystano go w tym celu. Budynek jest nieco zapuszczony, jednak na parterze jest nowy taras.

Więcej informacji o willi Kantorów w Hucisku znajdziesz we wpisie: Dom Tadeusza Kantora i Marii Stangret w Hucisku w gminie Gdów

Krzesło Kantora

W Hucisku obok Domu Kantora stoi wielkie krzesło. Pomnik ma 14 metrów wysokości, wykonano go z żelbetonu, waży aż 10 ton. Powstał w 1995 roku z inicjatywy Fundacji im. Tadeusza Kantora. Jest to realizacja jednego z serii „Pomników Niemożliwych”, których wizję artysta przedstawił w formie kolaży, m.in. była tam także żarówka i wieszak. Podobne krzesło, lecz nie identyczne, można obejrzeć we Wrocławiu.

Więcej informacji o Krześle Kantora w Hucisku znajdziesz we wpisie: Wielkie Krzesło w Hucisku – pomnik według pomysłu Tadeusza Kantora

Grobowiec rodziny Lipowskich

W lesie, przy drodze łączącej Grajów i Kunice, wznosi się bardzo duży grobowiec, w którym pochowani zostali członkowie rodziny Lipowskich – właścicieli dworu w Hucisku. Teren ten niegdyś był bezdrzewny, ze wzgórza roztaczała się panorama, którą lubiła podziwiać Zofia z Uznańskich Lipowska – to ona wzniosła w tym miejscu grobowiec i w 1907 roku została w nim pochowana jako pierwsza. Ostatni pochówek w tym miejscu odbył się w 2004 roku.

Grobowiec zagłębiony jest we wzgórzu, przypomina bunkier, do którego prowadzi droga wykonana w wale. Dach budowli wieńczy krzyż. W środku można wyczytać imiona, nazwiska i daty urodzenia i śmierci pochowanych osób. Atrakcja jest nieco mroczna, lecz jeśli kogoś interesuje historia, to warto tutaj zajrzeć.

Źródło Izabella

Źródło znajduje się w lesie i trzeba zejść drogą leśną w dół.

Izabela Lipowska była żoną właściciela tutejszych ziem – barona Edwarda Lipowskiego. Mieszkając we dworze w Hucisku, wprowadziła nowinkę techniczną, którą była bieżąca woda doprowadzona wodociągiem z leśnego źródełka. To właśnie Izabela była pomysłodawczynią obudowania źródła, stąd na kamieniach widnieje napis „Izabella – 1909 –”.

Kamieniołom w Hucisku

Kolejnym punktem ścieżki kulturowo-przyrodniczej w Hucisku jest kamieniołom, lecz nie znalazłam w lesie tablicy, więc mogę jedynie domniemywać, że parowy i pionowa ściana w środku lasu to właśnie to, co miałam zobaczyć. Niestety harcerze kierujący ruchem na trasie również nie wiedzieli, gdzie może znajdować się przedostatnia atrakcja. Jednak poszukiwania nie poszły na marne, znalazłam tutaj punkt, który gdyby wyciąć drzewa, byłby genialnym tarasem widokowym na Dom Kantora.

Świetlica wiejska w Hucisku

Budynek świetlicy wiejskiej jest ostatnim punktem utworzonej w Hucisku ścieżki kulturowo-przyrodniczej. Mieściła się tu kiedyś szkoła, następnie Klub, a teraz budynkiem opiekuje się Koło Gospodyń Wiejskich. Organizowane są tu wydarzenia kulturalne, jak np. otwarcie ścieżki, którą opisałam. To właśnie tutaj rozpalono ognisko, pieczono kiełbaski, częstowano ciastami i kubkiem gorącej herbaty. Także w tym miejscu uroczyście otwarto trasę i można było zaopatrzyć się w foldery promujące gminę.

Ścieżka kulturowo-przyrodnicza w Hucisku – parking, długość trasy, czas przejścia

• W Hucisku nie wyznaczono miejsca parkingowego dla trasy, ja zaparkowałam w jej połowie, blisko Krzesła Kantora, lecz przy tablicy startowej można znaleźć miejsce na pozostawienie samochodu: 49.91994, 20.13523
  Drugie miejsce do zaparkowania, blisko krzesła i grobowca: 49.91860, 20.12137
• Długość trasy to około 3 km, czas przejścia to 1 godzina.
• Przeważająca część ścieżki prowadzi asfaltem, lecz grobowiec, źródełko i kamieniołom znajdują się w lesie, więc polecam ubranie na szlak wygodnych pełnych butów.
• Przy punktach są tablice opisujące dane miejsce.
• W dniu otwarcia trasa nie miała oznaczeń w postaci namalowanego szlaku, więc może być potrzebne posiłkowanie się mapą Google.