Zapomniane parowozy w Krakowie. Odkryj niesamowite cmentarzysko pociągów Kraków Płaszów

Zabytkowe parowozy, zardzewiałe wagony kolejowe, stalowe żurawie do wodowania parowozów, do tego dawna parowozownia wachlarzowa i torowiska. Miejsce zapomniane, znane jako cmentarzysko pociągów w Krakowie znajduje się na Płaszowie, niedaleko nowego dworca kolejowego Kraków Płaszów. Jeśli interesują cię obiekty kolejowe lub lubisz industrialny klimat, koniecznie musisz zwiedzić to miejsce – naprawdę robi wrażenie!

Stara lokomotywownia na Płaszowie w Krakowie to miejsce, które pożerane jest przez czas dający przyrodzie zielone światło na sianie drzew i opanowywanie nowych siedlisk. Stojące tutaj zabytki niszczeją, mimo że część z nich wpisana została do rejestru. Część obiektów jest zabytkiem tylko z nazwy, lecz wszystkie przyciągają fanów industrialnego klimatu.

Cmentarzysko pociągów Kraków Płaszów

Pierwsza parowozownia na stacji Płaszów powstała w 1884 roku, jednak widoczne dzisiaj w terenie hale wachlarzowe są późniejsze, pochodzą z początku XX wieku. Północna parowozownia wachlarzowa, do której nie ma obecnie dostępu, zbudowana została w latach 1908-1909, a południowa lokomotywownia wachlarzowa w 1927 roku. To właśnie na prowadzących do nich torach można obejrzeć cmentarzysko pociągów Kraków Płaszów.

Jak dojść do cmentarzyska pociągów w Krakowie?

Najłatwiej dojść tutaj ulicą Kolejową, przy której można zaparkować samochód. Lokomotywownia na Płaszowie jest siedzibą wielu firm i ta właśnie ulica do nich prowadzi. Nie trzeba okrążać lokomotywowni wachlarzowych, można przejść drogą poprowadzoną między nimi.

Można tutaj dojść także od strony dworca kolejowego w Płaszowie ulicą Prokocimską, czas przejścia to ok. 15 minut i wejść drogą przed ostatnim budynkiem, lecz możliwe, że jest tam tablica zakazu wstępu, dlatego polecam wydłużyć spacer do 20 minut i wkroczyć na teren cmentarzyska pociągów na Płaszowie ulicą Kolejową, przechodząc drogą między lokomotywowniami wachlarzowymi. Od tej strony można dojechać samochodem aż do budynku oznaczonego na mapach Google jako Jednostka Strzelecka 2077.

Parowóz TY51 – najcięższy parowóz produkcji polskiej

Najlepiej wyeksponowanym obiektem cmentarzyska pociągów w Krakowie jest parowóz TY51-9, stoi pośrodku torowiska. Do lokomotywy przyczepiony jest wagon na węgiel, obecnie powiedziałabym, że jest to wagon na drewno, wypełnia go dorodna brzoza, która swoimi żółtymi, jesiennymi liśćmi podkreśla brązową rdzę. Parowóz TY51 to najcięższy parowóz produkcji polskiej, pracował w latach 1954-1989, ale już w 1989 w Zarzece stał w zapasie. W 1990 roku został skreślony z inwentarza w MD Dęblin, w 1993 roku ustawiono go na ekspozycji na dworcu w Bielsko-Białej, a w 2001 roku trafił do Krakowa i od tamtego czasu stoi w lokomotywowni Kraków Płaszów.

Gdy porówna się stojący w Kraków Płaszów parowóz TY51-9 ze zdjęciami archiwalnymi, to niestety tylko cień maszyny sprzed lat, liczę jednak, że kiedyś doczeka się renowacji i będzie bardziej cieszyła oko, może stanie się eksponatem skansenu albo ozdobi ulice lub rondo któregoś z miast.

 Jeżeli chcesz zobaczyć najcięższy parowóz produkcji polskiej w lepszym stanie, to lokomotywa Ty51-182 jest ustawiona w Skansenie Taboru Kolejowego w Chabówce.

Parowóz TKt48-167 – pomnik w lokomotywowni Kraków Płaszów

Zwiedzając cmentarzysko kolejowe Kraków Płaszów, można wypatrzeć zaniedbany parowóz TKt48-167, który ustawiony jest jako pomnik, stoi za ogrodzeniem przy hali wachlarzowej lokomotywowni, tuż przy żurawiu do wodowania parowozów. Obecnie wygląda on jak materiał na żyletki, lecz można obejrzeć w Internecie archiwalne zdjęcia, gdy parowóz był w kolorze czarnym, koła w czerwonym, a niektóre elementy pomalowane na biało. Niegdyś był całkiem dobrze widoczny, dzisiaj jedynie fragmenty prześwitują zza krzaków, może trzeba tutaj przyjść zimą, aby obejrzeć go w całości?

Lokomotywa TKt48-167 wyprodukowana została w 1956 roku przez Fabrykę Lokomotyw im. Feliksa Dzierżyńskiego w Chrzanowie. Parowóz pracował w MD Sucha Beskidzka, MD Przeworsk, MD Jasło. W 1987 pojazd został wycofany z eksploatacji i trafił do MD Kraków Płaszów, a następnie został wykreślony z inwentarza i ustawiony jako pomnik.

Parowóz TKw2 Kraków Płaszów

Cmentarzysko pociągów w Krakowie do niedawna miało na swoim terenie jeszcze jeden ciekawy obiekt, czyli parowóz TKw2-57, lecz dano mu szansę na nowe świetlane życie. 16 grudnia 2023 roku parowóz TKw2-57 z lokomotywowni Kraków Płaszów rozpoczął swoją podróż do Warszawy, w której może doczeka się renowacji i stanie się atrakcją w skansenie kolejowym.

Parowóz TKw2 zbudowany został w 1919 roku przez Berliner Maschinenbau-Actien-Gesellschaft BMAG (dawniej Luis Schwartzkopff), Berlin-Wildau. Od 1945 roku był na inwentarzu PKP, pracował kolejno w MD Kędzierzyn-Koźle, MD Gliwice, MD Bytom, gdzie ostatecznie został skreślony z inwentarza w 1976 roku i stał tam aż do 1997 roku, gdy przetransportowano go do Krzeszowic, a następnie został ustawiony na torach lokomotywowni Kraków Płaszów w 2007 roku – można go jeszcze ujrzeć na mapach Google.

W Polsce znajdują się tylko dwa egzemplarze TKw2 – ten opisany powyżej i drugi (TKw2-114), który można obejrzeć w Skansenie Taboru Kolejowego w Chabówce. Parowóz TKw2-114 jest nieco starszy, wyprodukowany został w 1916 roku.

 Ciekawostka: Producent parowozów TKw2, czyli wspomniany powyżej BMAG zajmował się także produkcją uzbrojenia, a przede wszystkim torped, których używano w czasie I i II wojny światowej.

Tendrzak – ciekawostka kolejowa

Jeśli nie jesteś zagorzałym fanem kolei, to pewnie nie wiesz co oznacza słowo tendrzak, ja też nie wiedziałam dopóki nie zainteresowały mnie parowozy na Płaszowie. Parowozy TKt48, TKt48-167, TKw2 to tzw. tendrzaki, czyli parowozy, które działały bez tendra, czyli wagonu do przewozu węgla i wody dla parowozu. Lokomotywy posiadały zbiorniki i zasobniki zapasu wody kotłowej i opału. Łatwo je rozpoznać po oznaczeniach, zawsze jako drugą literę mają „K”.

Wagony kolejowe na cmentarzysku pociągów

Najciekawszymi obiektami w lokomotywowni Kraków Płaszów są parowozy, lecz są tu też wagony. Część z nich jest dobrze widoczna, można przyjrzeć się ich budowie, inne stoją zarośnięte krzakami, które także rosną we wnętrzu wielu eksponatów. Wagony kolejowe na cmentarzysku pociągów straszą swoim stanem – rdza, bazgroły, brak ścian, podłóg, idealne tło do industrialnych sesji fotograficznych.

Parowóz typu T2D (Śląsk) przy dworcu Kraków Płaszów

Jeśli jesteś fanem kolei i lubisz kolejowe eksponaty, to polecam w okolicy obejrzeć parowóz typu T2D (Śląsk) przy dworcu Kraków Płaszów. Wyprodukowany w 1950 roku przez Zakłady Budowy Urządzeń Kotlarsko-Mechanicznych, Zakład nr 1 w Sosnowcu parowóz T2D (Śląsk) do 1981 roku pracował w Hucie Lenina (późniejsza Huta im. T. Sendzimira), oznaczony tam był numerem HL16, później wykorzystywano go w Zakładach Materiałów Ogniotrwałych w Skawinie. Obecnie ustawiony jest jako pomnik. Łatwo go znaleźć, gdy staniesz twarzą do wejścia na dworzec, popatrz w lewo, na pewno dojrzysz lokomotywę przy parkingu.

Cmentarzysko kolejowe Kraków Płaszów – parking, informacje praktyczne

• Cmentarzysko pociągów na Płaszowie jest oddalone o ok. 15-20 minut spacerkiem od dworca Kraków Płaszów. Jednak polecam wariant dojścia od strony ulicy Kolejowej – z przystanku tramwajowego Bieżanowska jest tu ok. 10 minut na piechotę, przez ulicę Bieżanowską jeżdżą także autobusy.
• Samochód można zaparkować przy ulicy Kolejowej: 50.026535, 19.987067. Można także próbować przycupnąć na ulicy Prokocimskiej: 50.028539, 19.983259, lecz polecam pierwszą opcję, jest stąd bliżej i idąc na cmentarzysko, można obejrzeć obrotnicę kolejową i lokomotywownie wachlarzowe.

Kraków – cmentarzysko pociągów – współrzędne GPS: 50.028338, 19.985503