Góra Zborów – świetny pomysł na wycieczkę na Jurę Krakowsko-Częstochowską

W rejonie Podlesic Jura Krakowsko-Częstochowska wygląda jak wielka równina, na której gdzieniegdzie wyrastają białe skały z pionowymi ścianami. Najwyższym z pobliskich wzgórz z ostańcami jest tutaj Góra Zborów, zwana także Berkową Górą, z jej szczytu rozpościera się panorama 360 stopni. Poza tym możesz tutaj zwiedzić jaskinię, przyjrzeć się procesom krasowym i wspinać na skałki. To świetne miejsce na weekendową wycieczkę na Jurę.

Górę Zborów znajdziesz na Wyżynie Mirowsko-Olsztyńskiej, od centrum Częstochowy dzieli ją niecałe 50 km, to świetne miejsce na spokojną wycieczkę, tym bardziej że można ją rozszerzyć o Wzgórze Sulmów, ruiny zamku Bąkowiec w Morsku, zamek Mirów, zamek Bobolice albo kolejną geologiczną atrakcję, czyli Okiennik Wielki – każde z tych miejsc może być osobnym pomysłem na weekendowy wypad na Jurę.

Centrum Dziedzictwa Przyrodniczego i Kulturowego Jury

To miejsce, od którego zwykle rozpoczyna się wycieczkę na skałki w Podlesicach, gdyż to właśnie przy zabudowaniach Centrum Dziedzictwa Przyrodniczego i Kulturowego Jury jest zlokalizowany parking na Górę Zborów. Na zewnątrz można tutaj spotkać alpaki przy jednym z budynków, mniej więcej do godziny 17:00 (od maja do września, a w pozostałych miesiącach do godz. 15:00), później obiekt jest zamknięty. Znajdująca się tutaj Zagroda Edukacyjna wyposażona jest w tradycyjne urządzenia gospodarskie, można tu obejrzeć fotogramy obrazujące krajobraz Góry Zborów sprzed kilkudziesięciu lat. W ośrodku jest też wystawa skamieniałości i minerałów, wystawa z interaktywną makietą okolicy Góry Zborów i multimedialna sala konferencyjna. Ponadto na parterze, przy kasach, są toalety i bar, można tutaj zjeść coś ciepłego.

Skąd wzięła się nazwa Góry Zborów?

Góra Zborów to miejsce, które najlepiej znają okoliczne czarownice, może dlatego tak je lubię i nigdy nie mogę oprzeć się tutaj postojowi na rozprostowanie kości, gdy podróżuję Szlakiem Orlich Gniazd aż za Częstochowę. To właśnie na Górze Berkowej zbierają się czarownice, aby lecieć na sabat na Łysej Górze – szczyt skałek to ich punkt zborny, nim wsiądą na miotły i odlecą w Góry Świętokrzyskie. Na co dzień jednak nie spotkasz ich tutaj, w zamian zobaczysz wspinaczy, turystów pieszych i pary młode na sesjach zdjęciowych. W piękny słoneczny dzień ciężko nie zakochać się w tym miejscu, gdy białe skały odbijają światło. A mniej legendarne pochodzenie nazw góry jest związane prawdopodobnie z historią właścicieli tych terenów, m.in. Zborowskiego i Berka.

Rezerwat przyrody Góra Zborów

Walory przyrodnicze Góry Zborów zostały docenione już w połowie XX wieku, gdy to 30 sierpnia 1957 roku utworzono tutaj rezerwat przyrody Góra Zborów, objął on także pobliskie wzgórze Kołoczek. Zobaczysz tutaj mnóstwo ostańców o fantazyjnych nazwach, podrzucam kilka z nich: Biała Baszta, Kogut, Długa Grań, Skrzat, Wielki Kanion, Bim-Bam, Skała pod Słupem, Garaż, Wielki Młynarz, Złomiska, Zajączek, Świnka, Czujnik, Chomicza Skała, Dolny Wielbłąd, Sowa.

Poza skałami warto tutaj przyjrzeć się murawom kserotermicznym, w których występuje wiele gatunków roślin, m.in. ściśle chroniony goździk siny – Góra Zborów to jedyne miejsce występowania tego gatunku w województwie śląskim. To właśnie ze względu na zachowanie bioróżnorodności muraw prowadzony jest tutaj wypas owiec, które działają jak ekologiczne kosiarki, zapobiegając ekspansji drzew i krzewów. Podczas mojej wizyty tutaj w czerwcu 2025 roku rozstawione było ogrodzenie przy Kruczej Skale i stała tam mała zagroda z owieczkami zamkniętymi na noc.

Szlak na Górę Zborów

Na szczyt Góry Zborów poprowadzony jest szlak czarny, do przejścia jest ok. 1,1 km, czas przejścia to ok. 45 minut bez postojów, można zrobić pętlę. Po drodze warto jednak nieco zboczyć ze szlaku i przy Jaskini Głębokiej udać się ścieżką do ostańca o nazwie Sadek, miejsce to wygląda niesamowicie, ale o tym za chwilę.

Przy drodze krajowej nr 792 znajduje się spory parking przy Centrum Dziedzictwa Przyrodniczego i Kulturowego Jury, na którym można zostawić samochód. Szlak na Górę Zborów ma swój początek naprzeciwko jednego z wjazdów na parking. Wstęp do rezerwatu jest płatny, bilet można kupić w budynku Centrum Dziedzictwa Przyrodniczego i Kulturowego Jury. W tym samym budynku kupisz także bilet do Jaskini Głębokiej, która znajduje się na szlaku.

Ścieżka poprowadzona na Górę Zborów zatacza pętlę, więc po zdobyciu szczytu i nasyceniu się widokami schodzi się na dół inną ścieżką i na koniec kilka minut drepta chodnikiem wzdłuż drogi krajowej nr 792 lub idzie lasem. Przy kupnie biletu w kasie otrzymuje się fizyczną mapkę, oznaczone są na niej punkty z tablicami informacyjnymi opisującymi ciekawostki Góry Zborów.

Lapidarium Góra Zborów

Zaraz za wejściem do rezerwatu przyrody Góra Zborów, po prawej stronie od drogi ułożone są głazy, to lapidarium Góra Zborów, w którym możesz nauczyć się rozpoznawać skały. Każdy z eksponatów ma swoją tablicę z krótkim opisem. Są to skały typowe dla obszaru Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej. Mogłoby się wydawać, że obejrzy się tutaj wyłącznie wapienne skały osadowe, o dziwo, nie – jest tutaj np. granitowowy głaz narzutowy przyniesiony na obszar wyżyny w plejstocenie przez lodowce Skandynawii.

Jaskinia Głęboka w rezerwacie Góra Zborów

W Górze Zborów jest kilka jaskiń, lecz tylko jedna z nich udostępniona jest dla ruchu turystycznego, odnajdziesz ją w Kruczych Skałach na samym początku wycieczki po rezerwacie. Wejście jest ukryte za niewielkim wzniesieniem, więc najpierw trzeba wspiąć się po schodkach na wypłaszczenie, z którego schodzi się do wejścia do Jaskini Głębokiej. Zwiedzanie podziemia jest płatne, bilety można kupić przy parkingu w Centrum Dziedzictwa Przyrodniczego i Kulturowego Jury. Otrzymuje się tam kask i gdy zbierze się grupa na określoną godzinę, to przewodnik zabiera wszystkich do jaskini.

Jaskinia Głęboka w rezerwacie Góra Zborów ma długość 190 metrów, podczas jej zwiedzania można obejrzeć charakterystyczne dla jaskiń krasowych korytarze, sale, szczeliny, formy naciekowe jak stalaktyty, stalagmity, kolumny, makarony i polewy naciekowe. Niestety część jaskini została zniszczona w czasie II wojny światowej, gdy działał tutaj kamieniołom wapieni – pozyskiwano tu krystaliczny kalcyt, tzw. szpat, który był potrzebny w szklarstwie.

Zwiedzanie Jaskini Głębokiej w Górze Zborów możliwe jest od 15 kwietnia do 31 października codziennie w godzinach: 9:00-16:00. Zwiedzanie dla turystów indywidualnych możliwe jest dopiero od godz. 10:00 (pierwsze wejście). Wejścia do wnętrza jaskini są o pełnych godzinach, minimalna ilość osób w grupie to 5.

Skała Sadek na Górze Zborów

Bardzo ciekawym miejscem w rezerwacie Góra Zborów jest Skała Sadek z tzw. Kryształową Dziurą w Zawalenisku, naprawdę wow! Jeżeli nie boisz się wysokości, to polecam wdrapać się na szczyt tej formacji i spojrzeć na dziurę z góry, dostępny jest stąd także widoczek na Kołoczek. Uwaga! Na szczycie jest wiele bardzo głębokich dziur, dlatego uważnie stawiaj kroki i nie zagap się – podejrzewam, że wpadnięcie w otchłań może skończyć się poważnymi urazami. Jednak powrócę na dół, stąd także miejsce to zachwyca, gdyż drogę na dno zawaleniska zagradza rumowisko z wielkich głazów, genialne miejsce do insta foci, szczególnie gdy ma się ze sobą dobrego i chętnego do współpracy fotografa.

Sadek na Górze Zborów to także miejsce lubiane przez wspinaczy, wyznaczone są tutaj 24 drogi wspinaczkowe o trudności od IV do VI.5/5+ w skali Kurtyki. Kilka z nich ma fajne nazwy, które u mnie wywołują uśmiech: Historia pewnej znajomości, Bida, Gra o tron, Siedmiu wspaniałych, Rusz swój tyłek, Brexit, Lambada.

Panorama z Góry Zborów

Góra Zborów jest popularnym miejscem wycieczkowym na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej z powodu widoków, to jedno z najwyższych wzniesień tego regionu. Na jej szczycie Niemcy umieścili słup triangulacyjny. Dookoła skał rozlewają się lasy, widać stąd inne ostańce i wzgórza z zamkami Bobolice i w Ogrodzieńcu. Ciekawie prezentuje się też prosta krecha drogi nr 792 ginąca na horyzoncie. Niesamowite jest to, że można stąd dostrzec Tatry! A tak poza tym widać stąd Beskid Mały, Beskid Śląski, Beskid Żywiecki i Łysicę w Górach Świętokrzyskich, czarownice dobrze widziały stąd cel swojej dalszej podróży.

Bunkry na Górze Zborów

Wędrując szlakiem na Górę Zborów, można wypatrzeć dobrze zachowany bunkier, a dokładniej Ringstand 58c, tzw. Tobruk, czyli niemiecki mały schron bojowy z żelbetu – nie jest to jedyny tego typu obiekt na tym terenie, są prawdopodobnie cztery, są także dobrze zachowane okopy. Zbudowane zostały w 1944 roku, lecz dalszej budowy linii umocnień zaniechano, jednak wytrawne oko powinno wypatrzeć także doły przygotowane pod postawienie kolejnych schronów. Szkoda, że obiekty te służą turystom za śmietniki.

Góra Zborów – parking, szlak, informacje praktyczne

• Samochód najlepiej zaparkować na parkingu przy Centrum Dziedzictwa Przyrodniczego i Kulturowego Jury w Podlesicach (50.573935, 19.522189) przy drodze krajowej nr 729, jednak w piękne letnie weekendy może być tutaj problem z zaparkowaniem, miejsce cieszy się dużą popularnością. W tygodniu jest zwykle dużo wolnych miejsc parkingowych.
• Wstęp do rezerwatu przyrody Góra Zborów jest płatny. Opłatę można uiścić w Centrum Dziedzictwa Przyrodniczego i Kulturowego Jury. W 2025 bilet normalny kosztował 5 PLN.
• Wstęp do Jaskini Głębokiej na terenie rezerwatu Góra Zborów jest płatny. Zwiedzanie jaskini możliwe jest od 15.04. do 31.10. codziennie w godz. 9:00-16:00. Zwiedzanie dla turystów indywidualnych możliwe jest dopiero od godz. 10:00 (pierwsze wejście). Wejścia do wnętrza jaskini są o pełnych godzinach, minimalna ilość osób w grupie to 5.
• Ścieżka poprowadzona przez rezerwat przyrody Góra Zborów zatacza pętlę, czas jej przejścia wynosi minimum 45 minut (do tego trzeba doliczyć czas podziwiania przyrody, możliwość przejścia do Sadku oraz możliwość zwiedzania Jaskini Głębokiej). Polecam zarezerwować sobie 2-3 h, przy dobrej pogodzie i braku tłumów, bardzo przyjemnie wypoczywa się na szczycie Berkowej Góry.
• Przez Górę Zborów przebiega zielony szlak z Kostkowic w stronę Skałek Rzędkowickich (od drogi krajowej nr 729 możesz do nich dojść w około 1 h). Można nim dojść do Wzgórza Sulmów – ogromny mur skalny o nazwie Biblioteka na Wzgórzu Sulmów znajduje się na prawo od szlaku.
• Do rezerwatu Góra Zborów nie można wybrać się z psem.

Góra Zborów – współrzędne GPS: 50.572838, 19.530065