Średniowieczne miasta i miasteczka nie raz zachwycają starymi budynkami i układem urbanistycznym, wydaje się, jakby zatrzymał się w nich czas. Jeżeli lubisz takie miejsca, to spodobają Ci się wsie na słowackim Spiszu, w których znajdziesz zabytkowe kasztele, dwory i kościoły, tym razem kilka słów o wsi Vlková – o dworach, cmentarzu i kościele, które w niej możesz obejrzeć.
Wybierając się z Polski do Słowackiego Raju, przejeżdża się przez wiele wsi, które w średniowieczu były miastami, a część z nich przez pewien czas była pod polską jurysdykcją. Dzisiaj o dawnej świetności przypominają zabytki, w szczególności kościoły z ustawionymi przy nich charakterystycznymi dla Spiszu pięknie dekorowanymi dzwonnicami, lecz we Vlkovej na Słowacji w czasie podróży w oczy rzuca się kasztel.
Dwór we wsi Vlková na Słowacji
Jadąc samochodem drogą krajową nr 536 z Wierzbowa (Vrbova) do Spiskiego Czwartku (Spišský Štvrtok), w jednej z miejscowości można wypatrzeć za drewnianym ogrodzeniem duży zabytkowy budynek, to dwór we wsi Vlková. Budynek w późnobarokowym stylu jest opuszczony, lecz trzyma się całkiem nieźle, wygląda na to, że jest zabezpieczony, potężny mansardowy dach z lukarnami wydaje się być zachowany w dobrym stanie. Nieruchomość tę określam jako dwór, lecz w opracowaniach nazywany jest zamkiem lub kasztelem, chociaż jego forma niezbyt przypomina budowlę obronną. Dwór we Vlkovej na Słowacji zbudowany został w 1764 roku na planie prostokąta, część mieszkalną stanowił parter, a gospodarcza była na piętrze. Dekoracyjnymi elementami są tutaj obramowania okien i barokowy portal wejściowy. Na zachowanym obrazie załączonym do wywiadu z ostatnią dziedziczką majątku można zobaczyć, że kasztel pomalowany był na żółto, obramowania okienne były białe.
Vlková starszy dwór – współrzędne GPS: 49.057972, 20.433606
Drugi dwór we wsi Vlková na Słowacji
Ciekawostką miejscowości jest to, że tuż obok opisywanego przeze mnie powyżej dworu, na południowy-wschód, praktycznie po drugiej stronie ulicy jest park angielski, a w nim drugi dwór we wsi Vlková, oba należały do rodziny Wieland. Zbudowany w 1830 roku budynek w stylu empire bardzo różni się od dworu-zamku. W 1945 roku majątek został skonfiskowany, a jego wcześniejszy właściciel stał się tam pracownikiem (kierownikiem), o czym w wywiadzie wspomina jego córka. To nie koniec problemów rodziny Wieland, której dodatkowo dekrety Beneša odebrały obywatelstwo, co bardzo utrudniło Annie uzyskanie wykształcenia, aby móc zacząć pracę zawodową. Na plus, że po konfiskacie Wielandom zezwolono na pozostanie we dworze, zamieszkali w pokojach gościnnych, nie było ich już stać na ogrzewanie całego budynku. Dopiero w 1961 roku Anna Wieland z matką i siostrą wyprowadziła się do mieszkania w Popradzie, ojciec Anny już nie żył.
Dwór składa się z dwóch budynków, główny jest piętrowy, drugi parterowy dobudowany został później. W rezydencji było 7 pokoi, a do tego salon, jadalnia i łazienki. W dwóch pokojach były piece kaflowe, a w pozostałych centralne ogrzewanie. Dookoła budynku jest park w stylu angielskim, w którym niegdyś był staw z wyspą, na której była studnia z wodą pitną. Przy stawie stała altana zwana białą chatą.
Dwór empire we Vlkovej od lat stoi pusty i niszczeje, jeden z dworów przez pewien czas służył jako magazyn nawozów, lecz nie wiem który. Do 2006 roku młodszy dwór służył urzędowi miasta, który obecnie mieści się przy drodze, na skraju parku. Z czasem rodzina Wieland odzyskała majątek, po czym sprzedała go.
Vlková młodszy dwór – współrzędne GPS: 49.056805, 20.431454
Cmentarz rodziny Wieland we Vlkovej
W południowym krańcu parku pałacowego znajduje się stary cmentarz rodziny Wieland. Nagrobki nie są w najlepszym stanie, podobnie jak dwory, miejsce zdaje się nieco zapomniane. W jednym z grobów pochowana została Barbara von Wieland (Babette), ulokowany jest on poza ogrodzeniem cmentarza, obok niego jest grób dziecięcy. Na grobie Babette można odczytać taki napis: Tu spoczywa Barbara von Wieland, urodzona 15 listopada 1799 roku, zmarła 23 listopada 1882 roku. Możliwe, że mogiła została wysunięta poza obręb cmentarza z powodu nieodpowiedniego zachowania Barbary, którą połączyła relacja miłosna z ewangelickim duchownym, twórcą dramatu słowackiego Jánem Chałupką. Związek ten nie miał happy endu, jego historia zachowała się w listach, które Chałupka sobie pozostawił, Barbara swoje zniszczyła, relacja opisana została w literaturze, na kanwie historii powstał film „Obraz pierwszej miłości”.
Vlková cmentarz rodziny Wieland – współrzędne GPS: 49.055998, 20.431616
Kościół Zwiastowania Najświętszej Marii Panny we Vlkovej
Vlková na Słowacji wzmiankowana jest w dokumentach już w 1278 roku. Świątynia była tu już w 1408 roku, lecz obecny kościół Zwiastowania Najświętszej Marii Panny pochodzi z 1779 roku. Zbudowany został na stoku, przylega do niego cmentarz, z którego można na zdjęciach uchwycić świątynię z panoramą Tatr w tle. Jest to budowla barokowa, prostokątna, z wieżą nakrytą hełmem. We wnętrzu można zobaczyć gotycki ołtarz z XV wieku.
Vlková kościół – współrzędne GPS: 49.059532, 20.431007
Vlková na Słowacji – informacje praktyczne
- Vlková położona jest przy drodze krajowej nr 536 z Kieżmarku do Nowej Wsi Spiskiej, na wschód od Popradu.
- Z centrum Kieżmarku do Vlkovej dojedziesz w ok. 12 min (10 km); z Nowej Wsi Spiskiej w ok. 19 min (18 km); z Popradu w 17 min (17 km); z Lewoczy w 15 min (18 km).
- W pobliskim Wierzbowie (Vrbov) są znane baseny termalne z leczniczymi wodami, a w Spiskim Czwartku warto zatrzymać się, aby obejrzeć najciekawszy zabytek gotyku na Słowacji – kaplicę rodu Zapolya, warto zwiedzić jej wnętrze.
- Przez Vlkovą na Słowacji przejeżdża się zazwyczaj w drodze z Krakowa do Słowackiego Raju (do Podleska).
Tutaj możesz przeczytać wywiady z Anna Wielandovą: Wywiad 1, Wywiad 2.
